Theo các nghiên cứu gần đây, lao động trẻ em đang diễn ra phổ biến ơ mọi nơi trên thế giới; khiến nhiều trẻ em phải bỏ học, bị thương tật do tai nạn khi lao động hoặc làm việc quá sức. Đôi khi các em bị đánh đập, xâm hại tình dục gây tổn thương tinh thần, ảnh hưởng đến tâm lý suốt đời. Ở Việt Nam, hiện nhiều trẻ em vẫn phải tham gia vào lực lượng lao động để kiếm thêm thu nhập phụ giúp gia đình, trang trải học hành bằng những công việc như bán vé số, nhặt ve chai, phụ quán...
Về nguyên nhân, theo các nghiên cứu điều tra, lao động trẻ em thường bắt nguồn từ 3 yếu tố: Do hộ gia đình nghèo và dễ bị tổn thương; nhận thức của một số bộ phận cha, mẹ, gia đình của chính trẻ em đó hạn chế; đặc biệt là do diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, dẫn tới tăng trưởng kinh tế bị ảnh hưởng, việc làm và thu nhập của một số hộ gia đình ảnh hưởng nên trẻ em phải tham gia lao động để đối phó với tình trạng đó.
Tuy nhiên để hạn chế thấp nhất tình trạng lao động trẻ em, Việt Nam đã đề ra 5 nhóm giải pháp cụ thể: Thực hiện phổ cập giáo dục phổ thông, chính sách xóa mù chữ và các chính sách bảo đảm công bằng về tiếp cận giáo dục cho trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em khuyết tật, trẻ em trong các hộ gia đình nghèo và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khác. Tăng cường các chính sách an sinh xã hội, chính sách giảm nghèo ở Việt Nam trong đó trẻ em là đối tượng ưu tiên. Đẩy mạnh các chương trình, dự án của Chính phủ và hợp tác với các đối tác quốc tế như ILO/ Bộ Lao động Hoa Kỳ, UNICEF và các đối tác khác về cải thiện điều kiện, môi trường lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức một cách phù hợp; tạo nguồn sinh kế cho các gia đình nghèo; hỗ trợ trẻ em có nguy cơ trở thành lao động trẻ em tiếp cận dịch vụ giáo dục nghề nghiệp và giới thiệu việc làm phù hợp. Đổi mới truyền thông, giáo dục, vận động xã hội nhằm nâng cao nhận thức, năng lực và trách nhiệm về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em của các cấp, các ngành, trường học, các tổ chức xã hội, người sử dụng lao động, nhất là cha mẹ và trẻ em. Tập trung giảm thiểu các tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 làm gián đoạn việc học tập và gia tăng nguy cơ lao động trẻ em của trẻ em thuộc hộ nghèo, cận nghèo, trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, bãi ngang và hải đảo.